“Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapievorm voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Dit kan zijn een schokkende ervaring, zoals een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Ook voor andere ervaringen die veel invloed hebben gehad op de ontwikkeling van iemands leven zoals seksueel misbruik, jeugdtrauma, pesterijen of krenkingen in de jeugd, kan de methode erg goed gebruikt worden.”
Sandra Leliveld
EMDR is een relatief nieuwe therapie. Een eerste versie van EMDR werd in 1989 beschreven door de ontwikkelaarster ervan, de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkelde EMDR zich tot een volwaardige therapeutische methode.
Met EMDR is het mogelijk een traumatische respons veelal volledig te laten verdwijnen, zonder uitgebreide gesprekken en in relatief korte tijd.
Naast Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) laat EMDR zich ook goed toepassen als behandelmethode bij andere psychische klachten zoals bij angst, vermijdingsgedrag, schaamte, schuldgevoel en boosheid. Uitgangspunt is steeds dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen. Langdurige trauma’s zijn niet binnen enkele sessies te behandelen.
Bij Sandra EMDR sessies gehad. Na de eerste sessie wist ik niet wat me overkwam. Veel kwam naar boven. Voel me na 5 sessies bevrijd en geen belemmeringen meer. Zeer professioneel, rustig, luistert goed naar de hulpvraag. Nooit gedacht dat ik me zo “happy” kan voelen. Ik beveel haar zeker aan.
De belangrijkste insteek van EMDR is de cliënt te helpen de herinneringen aan de gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen.
De therapeut zal vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen.
Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Dit kan door middel van piepjes op de oren of de hand van de therapeut. De therapeut zal vragen de aandacht hierop te richten en daarna de piepjes op de oren aanzetten of de hand op ongeveer 30 centimeter afstand, voor het gezicht langs, heen en weer bewegen . Hierbij gaat het om series (‘sets’ genoemd) van ongeveer 25 oogbewegingen. Na elke set wordt er even rust genomen. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat er in gedachten naar boven komt.
De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. De cliënt wordt na elke set oogbewegingen gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set volgt.
De sets oogbewegingen zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon.
Na afloop van een EMDR therapie kunnen de effecten nog even doorwerken. Dat is natuurlijk goed. Toch kan dit in sommige gevallen de cliënt het idee geven even de regie kwijt te zijn. Bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen. De client kan hoofdpijn of vermoeidheid ervaren. Vaak is het dan een geruststelling om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen een dagboekje bij te houden en op te schrijven wat er naar boven komt. Deze dingen kunnen dan in de volgende zitting aan de orde komen.
Hoe EMDR precies werkt is nog onduidelijk. Een mogelijke verklaring voor de effecten van EMDR is dat de procedure leidt tot versnelde informatieverwerking. Denkbaar is dat combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende stimulus er voor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Toekomstig onderzoek zal uit moeten maken hoe de waargenomen effecten het best kunnen worden verklaard.